İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BİNASI

 İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BİNASI

İzmir Büyükşehir Belediye Binası; 1951/55 İmar Planı kararları kapsamında Konak Meydanı çevresinde yer seçmiş olan yönetici merkez işlevlerinden biri olarak, 1966 yılında düzenlenen İzmir Belediye Sarayı Mimari Proje Yarışması sonucu seçilen mimari projenin uygulamasıdır.

Yarışma Jürisi dönemin ünlü mimarlarından Prof. Utarit İzgi, Dr. Muhteşem Giray, Muhlis Türkmen, Affan Karaca ve Emin Ertam'dan oluşmuştur. Mimari Proje müellifleri; Özdemir Arnas, Altan Akı ve Erhan Demirok olup Statik Betonerme Proje müellifi İnş. müh. Uğur Belger dir. Bina 1980/81 yıllarında kullanıma açılmıştır.

Mimarlık Yarışması yöntemi ile elde edilmiş olmasının yanı sıra, döneminin dünyadaki tasarım gelişmelerini kavramış, esinlenmiş, yorumlamış bir modern mimarlık ürünü yerel yönetim yapısı olarak, kentin modern mimarlık serüveninin çok önemli bir temsilcisidir.

Tasarım kararları olarak; zemin katı kısmen boşaltarak yaratılan kolonadlı avlu aracılığı ile Konak Meydanı ile çok güçlü ilişki kurma çabası, farklı katlarda farklı ölçülerle önerdiği konsol çıkma kat döşemelerinin yatayda oluşturduğu etkiyi güneş kontrol işlevi de gören prekast elemanlarla dengeleme kararı, düşey sirkülasyon çekirdeklerinin cephelerde farklı derinliklerle yansıtılması, çatı plağının geri çekilerek içbükey saçak tavanlarıyla sonlanması vb. kararlarıyla yarattığı güçlü arkitektonik etki ile özgün bir mimari olgunluktadır. İç mekan çözümleriyle de işlevine tam uygun bir yönetim binası olduğu söylenebilir.

Dünyada XX. yüzyıl modern mimarlık mirası binalar da birer kültür mirası olarak kabul edilmekte, korunmalarına ve yaşatılmalarına yönelik politikalar benimsenmektedir. Modern mimarlık, tasarım ve şehir plancılığı ürünlerini belgelemek ve korumak amacıyla (International Working Party for Documentation and Conservation of Buildings, Sites and Neighborhoods of the Modern Movement) DOKOMOMO gibi Uluslararası girişimler bulunmaktadır.

Tarihi Konak Meydanını tanımlayan binalardan,1955 yılında Sarı Kışlanın yıkımı ile başlayan mekânsal çözülme süreci sonunda Meydan ölçeğini ve asıl ögelerini kaybetmiş, Saat Kulesi ve Cami dışında özgün bir bina kalmamıştır. Hükümet Konağı yangın sonrası Rekonstrüksiyon olarak inşa edilmiştir. Bütün iyi niyetli çabalara rağmen Konak bir daha kimliği olan bir Kent Meydanı olamamış, alan olarak kalmıştır. Günümüzde Konak Meydanı için eskiye dönük arayışlar çok anlamlı olmayacaktır.

Kuşkusuz İBŞB yönetimi hasar sonucunda incelemeye gerekli özeni göstermiştir. Ancak İBŞB binasının, özetlemeye çalışılan ve sıralanabilecek daha pek çok nedenle güçlendirilerek korunması doğru bir karar olacaktır. İzmir Büyükşehir Belediyesi Binası Yıkım kararının gözden geçirilmesi kentimizin modern mimarlık birikimi açısından son derece önemlidir. Umarım karar vericiler koşullarını biraz zorlayıp bu yönde bir uygulamayı benimserler.

(Ftğrflr.: Alıntıdır)

Hasan Topal

30.11.2020